Vandaag ging de les over de Noorse geschiedenis, meer dan 1000 jaar in twee uurtjes. De docent van vandaag, die geschiedenis “fun” vindt, was John Ragnar Myking.
De belangrijkste periodes werden verder uitgediept, ik overloop kort:
The Viking Age (800 – 1000)
The medieval kingdom (1000 – 1300)
The period of unions (1300 – 1814) [I] + [II]
A democratic constitution – and a new Union (1814)
19th century
Union with Sweden (1814 – 1905)
Modern Norway [I] (1905 – 1945)
Modern Norway [II] (1945 - …)
The Viking Age (800 – 1000)
Dit is mijn favoriet stukje van de Noorse geschiedenis…
De meeste mensen kennen de Vikingen als wreedaardige plunderaars en verkrachters en op hun hoofd een helm met hoorns. Dit klopt gedeeltelijk, er waren inderdaad Vikingen die steden en dorpen plunderden, vrouwen verkrachten en meenamen naar hun land, kerken in brand staken. Één van de redenen van deze wanpraktijken is de volgende: Hun “rijk” (je kon in die periode nog niet echt van een unie spreken, laat staan van Noorwegen) was onderverdeel in ‘chieftains’ met aan het hoofd een verantwoordelijke die onderdanen had. De onderdanen moesten voor de verantwoordelijke werken en als wederdienst mochten de werkmannen gedurende een periode hun gangen gaan in andere landen. Wat meestal gepaard ging met tal van uitspattingen. En zo was iedereen van de Vikingen tevreden…
Maar er waren ook goedaardige Vikingen die handelsmannen waren. Ze ruilden vis, metaal en hout met andere landen. Dat de Vikingen een helm dragen met hoorns blijkt helemaal niet te kloppen, die hebben de mensen er achteraf bij verzonnen om het plaatje van de wrede Viking compleet te maken.
De Vikingen waren overal te vinden: UK, IJsland, Frankrijk, Rusland, Spanje, Turkije… De hoofdreden van deze overzeese verplaatsingen was dat hun land overbevolkt begon te worden. Dus kozen ze voor het ruime sop en gingen zich ergens anders settelen, waar er genoeg natuurlijke bronnen waren om van te kunnen leven.
De Vikings creëerden ook een eigen schrift, het Runenschrift. Ze waren ook uitstekende botenbouwers, de Noorste vloot is gebaseerd op de bouw van Vikingsboten...
The medieval kingdom (1000 – 1300)
Dit tijdperk in de Noorse geschiedenis speelt een belangrijke rol inzake het land Noorwegen te unificeren tot één geheel. Men kon in die tijd ook nog altijd niet spreken van één land of unie, maar men streefde er wel naar. Zo was de koning “Harold Finehair” die beloofde zijn haar niet meer te laten knippen zolang zijn land geen unie was. Helaas voor de koning, geen unie voor hem…
Dit was ook de periode dat de Kerstening plaats vond. In een eerste periode had men respect voor wat je geloofde en hoe, maar na een tijdje was er het zwaard om je te overtuigen!
Wat er ook belangrijk was in die tijd was de Kerk. De Kerk stond aan het hoofd van de hiërarchie, de koning had maar een inbreng van 10% op dat moment. Na de Kerk waren er de adel en de landbouwers die het voor het zeggen hadden.
Dit tijdperk werd gekenmerkt door een sterk koninkrijk en regering. In de 12e eeuw was Noorwegen aan de top van zijn macht, en was er een grote bevolkingstoename die meer en meer in de steden gingen wonen.
Nog een weetje: Niet Columbus maar de Noren hebben Amerika ontdekt (uiteraard zonder rekening te houden met de Indianen, die net zoals de Sámi-bevolking de eersten waren die zich in Amerika vestigden). Er zijn wapens, huizen en ander bezittingen teruggevonden van die tijd die bewijzen dat de Noren voor het eerst voet op Amerikaanse bodem hebben gezet. Wat er nadien met deze Noren gebeurd zijn, weet me niet; zijn ze terug vertrokken? Vermoord? Deze gebeurtenis wordt nooit vermeld tijdens geschiedenislessen omdat dit niet zo’n groot belang had voor de verdere geschiedenis van Amerika en de ontdekking van Columbus wel…
The period of unions (1300 – 1814) [part I]
Deze eerste periode werd gekenmerkt door een achteruitgang, afname op alle gebied: regering, bevolking, economie,…
De zwarte pest was tijdens deze periode heel actief aanwezig, tal van mensen hebben hier door het leven gelaten.
In 1397 werd de Kalmar Union afgesloten met Denemarken en Zweden. Men kan nog altijd niet van een échte unie spreken zoals we dit nu doen. Men sprak in deze unie verschillende talen en er waren ook verschillende koningen. Maar door de politieke en bevolkingscrisis kon Noorwegen niet anders dan een unie aangaan met deze twee landen.
The period of unions (1300 – 1814) [part II]
Noorwegen en Denemarken zijn afzonderlijke koninkrijken maar ze hebben maar één vorst tot 1536. In 1536 heeft Denemarken het voor het zeggen, er is geen bespreking meer mogelijk onderling. In 1537 is er de ‘ The Lutheran reformation’; de Deense invloed inzake taal en cultuur wordt groter en groter.
In deze periode ontstaan er nieuwe industrieën: visteelt (vooral kabeljauw en haring), timmerhout om steden te bouwen, mijnen (zilver en koper), textiel en de scheepvaart. Noorwegen ontplooid zich weer door de invloed van de landbouwers en de handelaars.
De handelaars spelen een belangrijke rol in deze periode, vooral de textielsector. Ze reizen overzee om hun waren te verkopen en maken zo verbonden onderling. Zo heb je in de stad Bergen, een haven met handelshuizen ‘Brygge’ (lees Brugge) die contacten hadden me Engeland, Duitsland, Rusland én ook België (!) (Brugge).
A democratic constitution – and a new Union (1814)
Tijdens deze periode moest Denemarken Noorwegen afstaan aan Zweden, na de verloren Napoleontische oorlogen. Waarom? Denemarken was een bondgenoot van Napoleon. Engeland was in oorlog met de Fransen. De Engelsen probeerden dus via Denemarken onrechtstreeks Frankrijk te kelderen. Engeland nam de Deense vloot in beslag en verwoeste de grootste delen van Kopenhagen… Dus Denemarken moest Zweden teruggeven en uiteindelijk heeft Zweden dan Noorwegen ingenomen.
19th century
In de 19e eeuw was er een grote bevolkingsstijging omdat de sterftecijfers daalden. Maar de preciese oorzaak hiervan kan men niet echt verklaren…
1800: 880 000 mensen
1900: 2 200 000 mensen
Er was ook een grote emigratiestroom op dat moment. Tussen 1846 – 1930 zijn er ongeveer 850 000 mensen vertrokken uit Noorwegen.
Dit was ook het begin van de industrialisatie, vooral de textiel industrie. Ze gingen naar andere landen en brachten alles mee van daar om hier in Noorwegen een fabriek te bouwen naast een waterval natuurlijk om goedkope elektriciteit te gebruiken. Ze namen zelfs de knowhow mee; werkmannen en ingenieurs uit andere landen.
Union with Sweden (1814 – 1905)
17 mei 1814 is de dag dat de democratische grondwet is goedgekeurd in Noorwegen. De hogere klasse van de bevolking wilde een eigen natie hebben gebaseerd op het verleden; medieval kingdom, waar ze een sterk koninkrijk hadden, ook gebaseerd op de mooie natuur en de vrije landbouwers die van heel groot belang waren voor Noorwegen.
In 1905 stond Noorwegen op de rand van een oorlog met Zweden. Er waren Zweden die Noorwegen wilden laten gaan maar er waren natuurlijk ook de Zweden die radicaal “nee” zeiden omdat ze in een soort Unie zaten en dit moest gerespecteerd worden. Maar uiteindelijk heeft Zweden dan toch Noorwegen hun zin gegeven zonder oorlog.
Modern Norway (1905 – 1945) [part I]
De industrialisatie draaide nu op volle toeren in dit tijdperk. De waren watervallen en de goedkope elektriciteit spanden de kroon dezer dagen.
Tijden WO I bleef Noorwegen op de achtergrond. Ze hadden wel nog steeds overzeese handelaars, waarvan er veel sneuvelden tijdens deze periode.
De arbeiderspartij speelde in die tijd een grote rol, net zoals nu nog altijd. Ze verplichtte de regering te laten investeren in de economie in Noorwegen telkens wanneer de economie aan het slabakken is. Zo is Noorwegen een verzorgingsstaat geworden, die nu nog altijd van toepassing is… net zoals in België...
Tijdens de tweede wereldoorlog werd Noorwegen door de Duitsers bezet. Waarom Noorwegen? Noorwegen had een grote invloed op en rond de Noordzee, daarom wou Duitsland deze controle overnemen. Er was ook veel metaal te vinden om wapens van te maken. Maar je kan deze bezetting nauwelijks vergelijken met de bezetting in de andere landen, er waren echter alleen maar werkkampen. Omdat de Noren heel hard geleken op het Arische Ras, blond haar en blauwe ogen, zag Hitler de Noren als een soort broeders en werden er geen concentratiekampen gebouwd…
Modern Norway (1945 - …) [part II]
Ze bouwden de verzorgingsstaat verder op tijdens deze periode (1935 – 1965). In 1949 voegden ze zich bij de NATO.
In de late jaren ’60 vonden ze in de Noordzee olie en gas terug, dat Noorwegen tot een rijk land maakte met een breed kapitaal.
Zoals ik al eerder hier op mijn blog aanhaalde verworpen ze tweemaal een referendum om tot de Europese Unie te treden, in 1972 en 1994.
Na al deze informatie begin ik al beter te beseffen waarom Noorwegen effectief geen lid wil zijn van de EU. Er zijn al genoeg unies afgesloten… laat het jonge Noorwegen maar verder doen, ze komen er wel!
God kveld!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten