Maandag 23 februari 2009
Vandaag stonden er twee lessen op het programma: Norwegian Language (geschreven taal) en ‘Norwegian music history in a broad outline from 1536’
We begonnen de les met enkele woorden en zinnen die we reeds kenden in het Noors.
Enkele voorbeelden:
- tusen takk (dank je wel)
- versågod (graag gedaan)
- sov godt (slaapwel)
- Hvordan har du det? (Hoe gaat het?)
- Takk, bare bra, og du? (Heel goed, bedankt, en jij?)
- Ikke så bra (Niet zo goed)
- Hvor er du fra? (Van waar ben je?)
- Hva heter du? (Hoe heet je?)
- Vet du hvor … er? (Weet u waar … is?)
- Hvilken dag er det i dag? (Welke dag is het vandaag?)
- mandag, tirsdag, onsdag, torsdag, freedag, lørdag, søndag
Daarna bespraken we de oorsprong van de verschillende talen, Indo-Europees. Wij behoren net zoals het Noors tot de Germaanse talen, maar Noors behoort tot het noorden en wij tot het westen.
Dan begon ze de geschiedenis van het Noors te overlopen.
In de tijd dat Noorwegen nog een kolonie was van Denemarken samen met Zweden, spraken ze allemaal Deens. Nadat de verwoestende ‘zwarte dood’ het land onveilig maakte, stopte ook de geschreven taal, er werden heel weinig geschreven bronnen teruggevonden van die periode. De mensen die overleefden en konden schrijven, schreven alleen maar Deens.
Rond de 18e eeuw, rond de tijd van de hervorming, werd er weer meer geschreven omdat er een nieuwe wet in voegen was, je moest de Christelijke waarden kunnen opzeggen en neerschrijven. Maar dit werd nog steeds alleen maar in het Deens gedaan (Noors bestond trouwens nog niet dan).
In 1814 (oprichting grondwet, remember) scheurde Noorwegen zich af van Denemarken maar vormde nog steeds een unie met Zweden. De Zweden trokken zicht niet zoveel aan van wat de Noren nu moesten spreken of schrijven. Het was te zeggen, er was een deel die zei dat ze moesten blijven Deens spreken en een ander deel wilden een nieuwe taal.
Er waren tal van belangrijke auteurs en poëten die tijd o.a.:
Henrik Wengeland was een poëet die alles in het Deens schreef met een paar woorden in het “Noors” (gebaseerd op een Deens dialect)
Asbjørnen en Moe deden dit ook, zij schreven Deense sprookjesverhalen over de natuur en de trollen die leefden in de bergen. Ze gebruikten ook specifieke “Noorse” woorden zoals, bergen en fjorden, die ze in Denemarken niet kenden. Dus deze woorden moesten ze zeker in hun verhalen neerpennen.
Ibsen, een groot auteur, deed dit ook. Hij schreef meer en meer Deens naarmate hij ouder werd.
Ivan Aasen “vondt” het Noors uit, “Ik weet niet hoe, maar ik vind er wel iets op!” Hij was het Deens meer dan beu en wilde een eigen Noorse taal. Hij trok heel Noorwegen rond en verzamelde veel dialecten, die allemaal gebaseerd zijn op het Deens, en maakte er een woordenboek mee, alsook een taalsysteem. Hij was ook een bekende poëet. ‘Mellom bakkar og berg’ is een bekend gedicht van hem. Dit hebben we trouwens vandaag in de les gezongen.
Op het einde van de 19e eeuw moesten alle leerkrachten een examen afleggen in de twee talen.
En hier stopte de les, morgen gaan we hierop verder…
Op naar de volgende les: ‘Norwegian music history in a broad outline form 1536’
Anne Kristine was weer onze muziekdocent van vandaag.
We bespraken verschillende periodes in de Noorse muziek-geschiedenis en kregen telkens een stukje muziek te horen.
Waarom vanaf 1536? Omdat daarvóór niet zoveel bronnen zijn teruggevonden over muziek, en vooral geen opgenomen muziek…
